Ulga na prototyp to jedna z nowych ulg wprowadzonych w ramach Polskiego Ładu. Ma ona stanowić wsparcie dla przedsiębiorców prowadzących działalność polegającą na tworzeniu nowych produktów. Ulga dotyczy produkcji próbnej i wprowadzenia na rynek nowego produktu. Wspiera poniesione przez podatnika koszty na etapie testowania, przed rozpoczęciem jego produkcji na masową skalę i wprowadzeniem go na rynek.
W ramach ulgi na prototyp przedsiębiorcy przysługuje prawo do odliczenia kwoty stanowiącej 30% kosztów poniesionych na produkcję próbną i wprowadzenie nowego produktu, nie więcej jednak niż 10% dochodu rocznie. Oznacza to, że jeśli podatnikowi przysługuje ulga w wysokości 40 tys. zł, a osiągnął on dochód w wysokości 300 tys. zł, to w zeznaniu za ten rok może odliczyć od dochodu 30 tys. zł, a pozostałe 10 tys. zł w kolejnych 6 latach.
Gdy już wiemy, ile można zaoszczędzić, warto skupić się na czym dokładnie można zaoszczędzić, czyli czym jest produkt i jego wprowadzenie na rynek oraz czym jest produkcja próbna?
Produktem w kontekście ulgi na prototyp są wyroby zdefiniowane w ustawie o rachunkowości, a więc jasno wyłączono z ulgi usługi. Sam produkt jest aktywem obrotowym w postaci wytworzonego lub przetworzonego wyrobu zdatnego do sprzedaży lub w toku produkcji, półprodukt oraz towar nabyty w celu odprzedaży w stanie nieprzetworzonym. Produkcją próbną są działania niezbędne do przygotowania produkcji nowego produktu, a więc podjęte w czasie od rozpoczęcia fazy rozruchu technologicznego do rozpoczęcia produkcji, przy czym nie wymaga się już prowadzenia dalszych prac projektowo-konstrukcyjnych i inżynieryjnych. Natomiast pod pojęciem „wprowadzenia na rynek nowego produktu” kryją się działania podejmowane w celu uzyskania niezbędnej dokumentacji umożliwiającej uzyskanie certyfikatów i zezwoleń dotyczących nowego produktu. Kluczowym tu jest słowo „niezbędnych”, gdyż nie każdy certyfikat będzie uznany za działanie w ramach tego etapu i tym samym, koszty na niego poniesione nie będą uwzględnione przy ustalaniu wysokości ulgi. Niezbędny oznacza taki, bez którego sprzedaż byłaby niemożliwa.
Skoro już zostały wywołane, to przeanalizujmy koszty, które mogą być uwzględnione w ramach ulgi na prototyp. Ustawodawca wymienił dwa katalogi kosztów.
Pierwszy z nich to produkcja próbna, do której zaliczamy:
- cena nabycia lub koszt wytworzenia fabrycznie nowych środków trwałych niezbędnych do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu, zaliczonych do grup 3–6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (między innymi wszelkiego rodzaju maszyny i urządzenia),
- wydatki na ulepszenie, poniesione w celu dostosowania środka trwałego zaliczonego do grup 3–6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu,
- koszty nabycia materiałów i surowców nabytych wyłącznie w celu produkcji próbnej nowego produktu.
Drugi katalog to wprowadzenie nowego produktu na rynek, do jego kosztów zaliczamy:
- koszty ekspertyz i badań,
- koszty przygotowania dokumentacji niezbędnej do uzyskania: homologacji, certyfikatu, znaku CE i znaku bezpieczeństwa,
- koszty związane z uzyskaniem dokumentów i oznakowań dopuszczających do obrotu lub użytkowania produktu,
- wydatki na system weryfikacji technologii środowiskowych oraz badania cyklu życia produktu.
Przy określaniu wysokości poniesionych kosztów ważne jest, aby odliczyć naliczony podatek VAT, jeśli podatnikowi przysługuje do tego prawo.
Podsumowując, ulga na prototyp ma pozwolić taniej wytworzyć prototyp, po czym wdrożyć go do produkcji. Zakładając, iż podatnik jest opodatkowany stawką 19%, za każdy wydany 1000 zł na wdrożenie nowego produktu, obniża on swój dochód o 300 zł, co daje oszczędność podatkową w wysokości 57 zł. Celem tej zachęty podatkowej jest unowocześnienie i zróżnicowanie asortymentu dostępnych produktów, poprzez wprowadzenie na rynek nowych, wytworzonych w ramach prac badawczo-rozwojowych.
Przedsiębiorca odlicza koszty na produkcję próbną i wdrożenie na rynek w zeznaniu podatkowym za rok, w którym zostały poniesione. Można to uczynić jednorazowo w pełnej kwocie, lub w zeznaniach za kolejnych 6 następujących po sobie lat, jeżeli przedsiębiorca w danym roku poniósł stratę, bądź wysokość jego dochodów była niższa od przysługującej kwoty zwrotu.
Oczywiście ulga na prototyp nie obowiązuje firm świadczących usługi. Nie można z niej również skorzystać, jeśli przedsiębiorca otrzymał zwrot poniesionych kosztów w jakiejkolwiek formie. W związku z tym, że nowe rozwiązanie obowiązuje od 1 stycznia 2022 roku, do jej uzyskania uprawniają jedynie koszty poniesione od początku tego roku.
Pomysłodawcy ulgi podkreślają, że stanowi ona jeden z elementów wspierania firm, które stawiają na rozwój. Celem pakietu ulg jest wspieranie innowacyjnych przedsiębiorców, a składają się na niego dodatkowo: ulga na badanie i rozwój, ulga na robotyzację oraz ulga na wsparcie innowacyjnych pracowników. Mają się one wzajemnie uzupełniać, tworząc zestaw narzędzi umożliwiających zmniejszenie obciążeń podatkowych na różnych etapach wdrażania innowacji, od zatrudniania pracowników, poprzez proces projektowania, aż do wdrożenia innowacyjnego produktu na rynek.
