Ryczałt od dochodów spółek, potocznie określany mianem estońskiego CIT, nie jest nowym rozwiązaniem określonym w przepisach podatkowych. Funkcjonuje on od 1 stycznia 2020 r. Początkowy kształt przepisów, okazał się jednak na tyle mało przyjazny dla podatników, że z ok 200 tys. przedsiębiorców, którzy zgodnie z prognozami Ministerstwa Finansów mieli skorzystać z tego rozwiązania, uczyniło to nieco ponad 330 z nich. Konsekwencją słabego zainteresowania estońskim CIT, była nowelizacja przepisów, która zniosła wiele wymogów i ograniczeń, czyniąc go ciekawą alternatywą wobec obecnego reżimu podatkowego. Należy jednak zastrzec, że mimo wielu pozytywnych zmian przemawiających za wyborem estońskiego CIT nadal występują pewne rozwiązania, które w perspektywie najbliższego roku będą przedmiotem licznych wniosków o wydanie indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego.
Chcąc przybliżyć chociaż po krótce estoński CIT, w pierwszej kolejności należy wskazać jakie warunki należy spełniać, aby rozważyć taką formę opodatkowania swojego przedsiębiorstwa, jakich obowiązków należy dopełnić oraz kto może skorzystać z tej formy opodatkowania.
Kto może skorzystać z estońskiego CIT
Forma prawna
Podmiotami uprawnionymi do skorzystania z modelu ryczałtowego są podatnicy, którzy zgodnie z art. 3 ust. 1 CIT mający siedzibę lub zarząd na terytorium RP oraz podlegają w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości dochodów, bez względu na miejsce ich osiągnięcia oraz posiadają odpowiednią formę prawną:
- spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
- spółki akcyjne,
- proste spółki akcyjne,
- spółki komandytowo-akcyjne,
- spółki komandytowe.
Struktura przychodów
Podatnicy chcący skorzystać z estońskiego CIT muszą również wykazać odpowiednią strukturę przychodu (w każdym okresie opodatkowania w tym modelu) – art. 28j ust. 1 pkt 2- 6.
Mniej niż 50% przychodów spółki pochodzi ze źródeł „pasywnych” tj.:
- wierzytelności,
- odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek,
- części odsetkowej raty leasingowej,
- poręczeń i gwarancji,
- praw autorskich lub praw własności przemysłowej, w tym z tytułu zbycia tych praw,
- zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych,
- transakcji z podmiotami powiązanymi, w przypadku, gdy w związku z tymi transakcjami nie jest wytwarzana wartość dodana pod względem ekonomicznym lub wartość ta jest znikoma.
Warunek ten uznaje się za spełniony w pierwszym roku opodatkowania ryczałtem u podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności.
Zatrudnienie
Podatnik zatrudnia na podstawie umowy o pracę co najmniej 3 osoby w przeliczeniu na pełne etaty niebędących udziałowcami ani akcjonariuszami tego podatnika przez okres co najmniej (art. 28j ust. 2):
- 300 dni w roku podatkowym – w przypadku, gdy rokiem podatkowym jest okres 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych,
- 82% dni przypadających w roku podatkowym – w pozostałych przypadkach,
lub
Podatnik ponosi miesięczne wydatki w kwocie stanowiącej co najmniej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z tytułu wypłaty wynagrodzeń na rzecz zatrudnionych na podstawie umowy innej niż umowa o pracę co najmniej 3 osób fizycznych, niebędących udziałowcami ani akcjonariuszami tego podatnika, jeśli w związku z wypłatą wynagrodzeń na podatniku ciąży obowiązek poboru zaliczek na PIT oraz składek na ubezpieczenie społeczne.
Pozostałe warunki
Jako pozostałe warunki determinujące możliwość skorzystania z estońskiego CIT należy wymienić:
- prostą strukturę właścicielską – udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym; nie ma przeszkód, aby wspólnik takiej spółki posiadał udziały lub akcje w innych spółkach kapitałowych czy ogół praw i obowiązków w innej spółce niebędącej osobą prawną,
- brak posiadania udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce nie będącej osobą prawną oraz innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym,
- sporządzanie sprawozdana finansowego zgodnie z ustawą o rachunkowości – nie dopuszczone jest sporządzanie sprawozdania zgodnie ze standardami międzynarodowymi.
Zawiadomienie o wyborze opodatkowania ryczałtem należy złożyć do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, według ustalonego wzoru na druku ZAW RD w terminie do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym podatnik ma być opodatkowany ryczałtem.
Przygotowania do estońskiego CIT – korekty w roku poprzedzającym rok przystąpienia do ryczałtu.
Zgodnie z art 7aa. ust. 1 ustawy o CIT podatnik, który wybrał opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek, jest zobowiązany, na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek:
- sporządzić informację o różnicach w przychodach i kosztach, które wynikają z ich odmiennej klasyfikacji dla celów prawa podatkowego oraz prawa bilansowego, wraz z informacją o podatku należnym,
- sporządzić informację o dochodzie z przekształcenia, w kwocie odpowiadającej sumie nadwyżek wartości poszczególnych składników majątku, ustalonych dla wyniku finansowego netto zgodnie z przepisami o rachunkowości, na dzień przekształcenia, ponad ich wartość podatkową ustaloną na ten dzień wraz z informacją o podatku należnym,
- wyodrębnić w kapitale własnym kwoty zysków niepodzielonych i kwoty zysków podzielonych, które odniesiono na kapitały, a które zostały wypracowane w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek,
- wyodrębnić kwoty niepokrytych strat, które zostały poniesione w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.
Przedmiot opodatkowania
Opodatkowaniu ryczałtem podlegają:
- dochód z tytułu zysku netto wypracowanego w okresie opodatkowania ryczałtem, w części przeznaczonej do podziału między wspólników lub na pokrycie strat powstałych w okresie poprzedzającym opodatkowanie ryczałtem (odnosi się również do wypłaty zaliczki na poczet dywidendy),
- dochód z tytułu ukrytych zysków,
- dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą podatnika,
- dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku ( podział, przekształcenie podmiotów lub wniesienia przez osobę fizyczną w drodze wkładu niepieniężnego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części),
- dochód z tytułu zysku netto w części niepodzielonej lub nieprzeznaczonej na pokrycie straty w okresie stosowania ryczałtu (dotyczy podatnika, który zakończył opodatkowanie ryczałtem),
- dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych.
Efektywna stopa opodatkowania
Stawki przewidziane w estońskim CIT wynoszą:
- 10% podstawy opodatkowania – w przypadku małego podatnika oraz podatnika rozpoczynającego działalność (przychody do 2 mln euro),
- 20% podstawy opodatkowania – w przypadku pozostałych podatników.
Podatek od dywidend wypłacanych z zysków osiągniętych w okresie opodatkowania ryczałtem, związany z podziałem zysku, pomniejsza się o kwotę stanowiącą:
- 90% kwoty odpowiadającej iloczynowi procentowego udziału wspólnika w zysku spółki liczonego na dzień nabycia przez niego prawa do wypłaty podzielonego zysku i należnego ryczałtu od dochodów spółek z zysku podzielonego tej spółki, z którego przychód ten został uzyskany w przypadku przychodów z podzielonego zysku wypłaconych „małemu podatnikowi” lub podatnikowi rozpoczynającemu prowadzenie działalności albo
- 70% kwoty odpowiadającej iloczynowi procentowego udziału wspólnika w zysku spółki liczonego na dzień nabycia przez niego prawa do wypłaty podzielonego zysku i należnego ryczałtu od dochodów spółek z zysku podzielonego tej spółki, z którego przychód ten został uzyskany w przypadku przychodów z podzielonego zysku wypłaconych pozostałym podatnikom.
Efektywne obciążenie estońskim CIT (spółka i wspólnik) na poziomie:
- 20% u małego podatnika rozpoczynającego działalność (przy 26,29% przy standardowym opodatkowaniu spółki z o.o.),
- 25% u pozostałych podatników (przy 34,39% standardowym opodatkowaniu spółki z o.o.)
Na pierwszy rzut oka stawki podatku estońskiego są wyższe, niż przy tradycyjnym rozliczeniu podatku CIT, jednak to właśnie możliwość pomniejszenia przez wspólnika spółki objętej estońskim CIT podatku PIT o odpowiednią część zapłaconego przez spółkę podatku CIT, przemawia za atrakcyjnością tej formy opodatkowania.
W kolejnym wpisie przybliżymy tematykę przedmiotu opodatkowania i trudności na jakie można tu napotkać.
